نقش منیزیم در بدن

منیزیم یک ماده مهم معدنی است که در واکنشهای بسیاری در بدن انسان نقش داشته و کمبود آن باعث عوارض مهمی می گردد. ار این رو در این مقاله به نقش منیزیم در بدن می پردازیم.

نقش منیزیم در بدن: منیزیم در بیش از ۳۰۰ واکنش آنزیمی در بدن انسان نقش مکمل (cofactor) دارد. این واکنش های آنزیمی در ساخت پروتئین ها، انقباض عضلات، عملکرد صحیح سیستم عصبی، کنترل قند خون، کنترل فشارخون و تولید انرژی سلولی کاربرد دارند. وجود منیزیم برای تنفس سلولی (که طی آن گلوکز در حضور اکسیژن انرژی آزاد می کند) ضروریست. منیزیم همچنین برای ساخت استخوانها و حفظ سلامت آنها و نقل و انتقال یونهای پتاسیم و کلسیم به داخل و خارج سلول مورد نیاز است. نقل و انتقال این یونها برای هدایت پیام عصبی در سلولهای عصبی، انقباض عضلات بدن و حفظ ضربان طبیعی قلب ضروریست. متابولیسم (سوخت و ساز) گلوکز در بدن طی واکنش های زنجیره ای متعددی صورت می گیرد که وجود منیزیم در آنها الزامیست.

منابع غذایی حاوی منیزیم: انواع آجیل (nuts) از جمله بادام (Almond)، بادام هندی (Cashew)، بادام زمینی (Peanut) و کشمش (Raisin) حاوی مقادیر قابل ملاحظه ای از منیزیم می باشند. از منابع غنی گیاهی می توان به اسفناج، آووکادو، سیب زمینی و موز اشاره نمود. بیشتر غلات و حبوبات هم حاوی مقادیر مناسبی منیزیم هستند (به خصوص سویا، لوبیای سیاه، نان کامل گندم، برنج قهوه ای و Oatmeal)، ولی برای اطمینان از دریافت میزان کافی منیزیم می توان سریال (cereal) غنی شده را مصرف کرد. در میان منابع حیوانی شیر و ماهی سالمون بالاترین میزان منیزیم را دارا می باشند. آب هم حاوی منیزیم است، ولی درصد منیزیم موجود در انواع منابع آب بسیار متفاوت است

.

میزان منیزیم مورد نیاز روزانه: بدن یک انسان بالغ دارای ۲۵ گرم (۲۵۰۰۰ میلی گرم) منیزیم است که بیش از نیمی از آن در استخوانها و باقیمانده در بافتهای نرم بدن وجود دارد. کمتر از یک درصد منیزیم بدن در سرم خون است، ولی همین میزان کم هم با دقت خاصی توسط کلیه ها کنترل و تنظیم می شود. میزان منیزیم مورد نیاز بر اساس سن و جنس متفاوت است. مثلا کودکان زیر شش ماه به ۳۰، هفت ماهه تا سه ساله به ۸۰، چهار تا هشت ساله به ۱۳۰ و نه تا سیزده ساله به ۲۴۰ میلی گرم منیزیم روزانه نیاز دارند. نیاز روزانه در سنین بالای چهارده سال به حدود ۴۲۰ میلی گرم برای پسران ومردان و حدود ۳۲۰ میلی گرم برای دختران و زنان افزایش می یابد. متاسفانه آمارهای رسمی در ایالات متحده نشان می دهند که بسیاری از مردم کمتر از میزان مورد نیاز روزانه خود منیزیم دریافت می نمایند. برای دریافت منیزیم کافی یا باید ترکیبی از منابع غذایی ذکرشده در بالا را به صورت روزانه مصرف نمود، یا از سریال های غنی شده استفاده کرد و یا از قرص های مکمل استفاده نمود.

عوارض کمبود منیزیم: علائم اولیه به صورت کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ و احساس خستگی و ضعف نمایان می شوند. علائم بعدی می توانند به صورت احساس سوزن سوزن شدن یا بیحسی دست و پا، انقباض و گرفتگی عضلات، مشکلات ریتم قلبی و تغییرات خلقی بروز نمایند. باید توجه داشت که میزان منیزیم سرم به شدت توسط کلیه ها تنظیم می شود و بدن در کوتاه مدت با برداشت از منابع منیزیم در استخوانها میزان منیزیم سرم را در حالت نرمال نگاه می دارد. لذا تنها با آزمایش منیزیم سرم نمی توان اطمینان حاصل کرد که میزان دریافت این ماده طبیعی است.

گروه هایی که بیشتر در خطر کمبود منیزیم هستند: جذب منیزیم در روده کسانی که به دلیل مشکلات گوارشی (مثلا بیماری های التهابی روده یا عمل برداشتن کیسه صفرا) دارای اسهال مزمن هستند، کاهش می یابد. افراد مبتلا به دیابت نوع دو، افراد معتاد به الکل و افراد سالمند بیشتر از سایرین در خطر کمبود منیزیم هستند.

تاثیرات مفید منیزیم در درمان بیماریها: تحقیقات بسیاری در مورد تاثیر منیزیم در کنترل و درمان بیماری های مختلف انجام گردیده است. از جمله این موارد می توان به کاهش فشار خون، کاهش خطر آترواسکلروز (Atherosclerosis) و بیماری های قلبی، کنترل میزان قند در بیماران دیابتی، جلوگیری از پوکی استخوان و کاهش تعداد حملات سردرد میگرن اشاره کرد. دو مورد آخر نیاز به توجه بیشتری از سوی پزشکان و بیماران دارند. در مورد پوکی استخوان باید در نظر داشت که در برخی موارد تنها به نقش کلسیم و ویتامین D توجه می شود و به نقش منیزیم توجهی نمی گردد و لذا درمان با شکست مواجه می شود. بهترین توصیه، مصرف مکمل های کلسیم است که به همراه خود منیزیم هم دارند. این مکمل ها هم جلوی کمبود منیزیم را می گیرند و هم مشکل یبوست را (که معمولا بر اثر مصرف مکمل های کلسیم به وجود می آید) برطرف می سازند. در مورد سردردهای میگرنی هم تحقیقات انجام شده نتایج امیدوارکننده ای را نشان داده اند. از این رو ممکن است در بعضی از بیماران میگرنی درمان با مکمل های منیزیم موثر واقع شوند. البته توصیه می شود که این درمان ها با صلاحدید پزشک انجام گردد تا از خطر مسمومیت با منیزیم اجتناب گردد.

مصرف بیش از حد منیزیم: مصرف بیش از حد منیزیم باعث حالت تهوع  و استفراغ، اسهال و کرامپ شکمی می گردد. مسمومیت با منیزیم معمولا با مصرف مکمل ها اتفاق می افتد. یک مورد شایع این مسمومیت در افرادی اتفاق می افتد که برای کاهش وزن از داروهای مسهل با دوز بالا استفاده می نمایند.

به طور خلاصه توصیه می گردد که منیزیم مورد نیاز بدن حتی الامکان به صورت ترکیبی از منابع طبیعی و غنی شده ذکرشده تامین گردد. افرادی هم که مشکل کمبود کلسیم در استخوانها دارند، بهتر است با صلاحدید پزشک خود از مکمل های کلسیم به همراه منیزیم استفاده نمایند. اگر در گروه هایی که بیشتر در خطر کمبود منیزیم هستند، قرار می گیرید و یا سایر علائم ذکرشده کمبود منیزیم را دارید، در مورد درمان با منیزیم با پزشک خود مشورت نمایید.